-
1 как-нибудь
к`ак-ниб`удьнареч.1) ничек (кенә) булса да, ничек тә2) разг. кайчан да булса (ничек тә булса) бер вакыт табыпзайдите ко мне как-нибудь на той неделе — киләсе атнада ничек тә булса бер вакыт табып миңа кереп чыгарсыз әле
3) разг. ничек җитте (шулай) алай -
2 раз
I м1) кат, кабат, тапкыр, мәртәбә2) очрак, юлывсякий раз — һәрвакыт, һәрчак
в прошлый раз — теге вакытта, үткәндә
3) бер, берәү ( санаганда)раз, два, три — бер, ике, өч
•- раз и навсегда
- раз за разом
- раз на раз не приходится
- раз от разу II нареч.( однажды) бер мәлне, бервакытны, бер чакны, бер мәртәбәIII союз; разг.әгәр... икәнIV в знач. сказ.; разг.раз он пришёл, пусть поговорит со мной — әгәр килгән икән, минем белән сөйләшсен
чалт, чалт берне, шап ( сукты мәгънәсендә) -
3 роза ветров
җилләр розасы (билгеле бер урында билгеле бер вакыт аралыгында җилләрнең исү юнәлешен күрсәткән схема) -
4 дебит
м; спец.дебит (билгеле бер вакыт эчендә чыганактан килә торган газ, су, нефть һ.б.ш. ларның микъдары) -
5 сток
м1) агым, агынты2) гидр. (билгеле бер вакыт күлгә, елгага яисә океанга) агып төшкән су микъдары3) (канава, труба) канау, су торбасы, улак, су юлы ( су агып төшә торган юл)4) сулар -
6 минута
жв) бик кыска вакыт, аз гына вакыт- в минуту
- в одну минуту
- как одна минута
- как одна минута пройти
- как одна минута пролететь
- минута в минуту
- минуту внимания!
- минуту!
- одну минуту!
- одна минута!
- сию минуту
- с минуты на минуту -
7 час
м1) сәгать2) вакыт, мизгел, сәгать•- до сего часа
- неровён час
- по часам
- с часу на час
- час от часу -
8 за
1) с вин. п. (около, вокруг) янына, янында2) с вин. п. ( при указании на начало действия)...лый башлау,...га тотыну3) с вин. п. (при указании предмета, лица, позади или по другую сторону к-рого что-то помещено, спрятано)...газаткнуть (что-л.) за пояс — нәрсәне дә булса билбауга кыстыру
4) с вин. п. (при указании цены, платы)...га5) с вин. п. (позднее; больше; сверх)...данему за сорок — аңарга кырыктан артык, ул кырыктан узган
6) с вин. п. ( при указании на расстояние)...да7) с вин. п. (раньше на какое-л. время)...нан... элек8) с вин. п. (в течение какого-л. времени)...га,...да, өчен9) с вин. п. (при указании на лицо или предмет, к к-ому прикасаются)...дан,...га10) с вин. п. (ради, в пользу чего-л.) өчен11) с вин. п. (вместо, в качестве кого-л.) өчен, урынына12) с вин. п. (при указании лица или предмета, выступающего в качестве кого-чего-л.)... итеп алу,... дип белүпринять (кого-л.) за своего знакомого — кемне дә булса танышың дип белү
13) с вин. п. (при указании лица, к к-ому возникает какое-л. чувство) өчен14) с вин. п. и с тв. п. (по причине, вследствие) өчен;...лыктан15) с вин. п. и с тв. п. (через, по ту сторону, позади, около) артына, аръягына, артында, аръягында, читенә, кырыена; янында;...га16) с тв. п. (позади, вслед, следом) артыннан, эзеннән17) с тв. п. (во время чего-л.)...да; вакытында, чакта, арада18) с тв. п. (при указании лица или предмета, на к-ые направлено действие)...ны19) с тв. п. (с целью, для чего-л.)...га;...ны20) с тв. п. (при указании лица, от к-ого зависит наступление какого-л. действия, за к-ым числится что-л.)...га,...ның21) с тв. п....ган;...лы22) с тв. п. (при указании на смену действия, состояния, лица, предмета, явления)...дан соң•- кто за?- выйти замуж
- за исключением
- ни за что! -
9 простоять
сов.1) ( берникадәр вакыт) басып тору, ( берникадәр вакытны) басып үткәрү2) ( берникадәр вакыт) тик тору, туктап тору; буш тору, эшсез (эшләми) тору3) тору -
10 век
м1) ( столетие) гасыр, йөз, йөз ел2) ( период) гасыр, чор, дәвер3) ( жизнь) гомер4) разг. ( длительное время) озак вакыт, бик күптән5) в знач. нареч. ( всегда) һәрвакыт, гомер буена; һаман•- на веки вечные
- в кои веки -
11 от
= отопредлог; с род. п.1) (при указ. на исходную точку чего-л.)...дан,...дан алып2) (при указ. на источник чего-л.)...данузнать (что-л.) от друга — берәр нәрсәне дустыңнан ишетеп белү
3) (при указ. на целое, которому принадлежит часть)...ы4) (при указ. на что-л. удаляемое, избегаемое)...дан, каршы5) (при указ. на причину, основание чего-л.)...дан6) (при указ. на предмет, к-рый противопоставляется первому)...дан7) (при обознач. даты документа)...да язылган8) (при указ. на временную последовательность)...дан...гаот мала до велика — яше-карты, һәммәсе
-
12 проноситься
I несов.; см. пронестись II сов.; разг.1) ( прийти в ветхость от носки) тузу, таушалу, тузып (таушалып) бетү; тишелү, тишелеп чыгу2) киелү; чыдауэтот костюм проносится долго — бу костюм озак [вакыт] киелер
3) ( с кем-чем) (берникадәр вакыт) баш вату, мәш килү -
13 прослужить
-
14 уйти
сов.1) ( отправиться) китү, чыгып китү2) разг. ( уволиться) чыгу, китү, ташлау3) (спастись, избежать) качу, качып котылу4) перен. үтү, узу, үтеп китү, вакыт үтү5) ( на что), разг. китү, кереп китү, тотылу, тотылып бетү6) ( во что) керү, батып керү7) перен. ( во что) чуму, [тулысынча] бирелү, күмелү, бату8) ( вытечь) ташу, ташып чыгу, ташып түгелү9) ( о часах) алга китү- недалеко уйти
- уйти вперёд
- уйти в себя
- уйти из жизни
- уйти на дно
- уйти ни с чем -
15 проездить
сов.1) ( берникадәр вакыт берәр нәрсәгә утырып) йөрү, ( берникадәр вакытны берәр нәрсәгә утырып) йөреп үткәрү2) ( что) (израсходовать) юлга [акча] тоту, [акчаны] юлга тотып бетерү -
16 промолчать
сов.1) эндәшмәү, эндәшми калу, бер сүз дә әйтмәү (әйтми калу), җавапсыз калдыру, җавап бирмәү2) ( берникадәр вакыт) эндәшмәү, эндәшми тору, сүзсез тору -
17 проторчать
сов.; прост.( берникадәр вакыт) берәр җирдә булу, тору, ( берникадәр вакытны) берәр җирдә уздыру, үткәрү -
18 течь
I несов.1) агу, агып тору2) су үтү, агу; тишек булу3) перен. агу, узу, үтү, бару4) перен. агу5) перен. агу, агылу, бер-бер артлы (өзлексез) дәвам итү (сөйләү, сүз, уй турында)II ж1) су керү, су үтү, ага башлау2) ( пробоина) су агып керә торган урын, тишек -
19 тянуться
несов.1) (увеличиваться в длину, ширину) сузылу2) (расправлять руки, ноги) киерелү3) үрелү, сузылу, алырга тырышу4) ( простираться) сузылу, сузылып китү; җәелү, җәйрәү, җәйрәп яту5) ( длиться) сузылу, дәвам итү, үтү6) (к кому-чему) (поворачиваться, направляться) тартылу, сузылу7) ( двигаться один за другим) бер-бер артлы бару, сузылу8) перен.; разг. ( за кем-чем) (стремиться сравняться) тиңләшергә тырышу9) страд. от тянуть 1)-4), 6), 9)-12) -
20 заняться
I сов.1) ( чем) шөгыльләнә башлау, керешү,...а башлаузаняться спортом спорт. — белән шөгыльләнә башлау
2) ( с кем) булышу, җитәкчелек итүзаняться с детьми — балаларга булышу (берәр эштә, уенда)
3) ( кем-чем) игътибар итүII сов.1) яна башлау, кабынып китү
- 1
- 2
См. также в других словарях:
вакыт — 1. Философиядә: материя яшәешенең объектив формасы 2. Нәр. б. секундлар, минутлар, сәгатьләр, еллар, гасырлар һ. б. ш. белән исәпләнә торган яшәеш арасы, дәвамлылыгы. Яшәеш дәвамлылыгын үлчәү берәмлеге җирле в. белән... 3. Нин. б. эшкә, шөгыльгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәстәр — Берәр нәрсә эшләргә җыену алдыннан яки билгеле бер вакыт җитү белән башкарыла торган әзерлек чаралары; мәшәкать. ХӘСТӘРЕН КҮРҮ – Нәр. б. алдан әзерләнү, нәр. б. алдан кайгыртып, әзерләп кую. ХӘСТӘРЕНӘ КЕРЕШҮ – Нәр. б. алдан кайгырта башлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәстәрлек — Берәр нәрсә эшләргә җыену алдыннан яки билгеле бер вакыт җитү белән башкарыла торган әзерлек чаралары; мәшәкать. ХӘСТӘРЕН КҮРҮ – Нәр. б. алдан әзерләнү, нәр. б. алдан кайгыртып, әзерләп кую. ХӘСТӘРЕНӘ КЕРЕШҮ – Нәр. б. алдан кайгырта башлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төш — I. и. 1. Йоклаганда элек үткән нәрсәләрне, вакыйгаларны, кешеләрне кабаттан күрү, кичерү халәте; йоклаганда күз алдына килә торган нәрсәләр, кичерешләр 2. күч. Тормышка ашмый торган, хыялый, чынбарлыкта булмаган нәрсә тур.. ТӨШ ЮРАУ – Төштә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тулу — 1. Берәр нәрсәнең эче җанлы җансыз нәрсәләр белән бөтенләй тулы булу, тулысынча биләнү, эчендә буш урын калмау 2. Берәр нәрсә эченә ни дә булса бик күп керү 3. күч. Берәр нәрсәнең өсте төрле төрле яки бериш әйберләр, кешеләр һ. б. белән каплану 4 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
беренче — 1. Тәртип саны: бер. рәв. Барысынан да алдарак, башта 2. Санап үтелгәннән соң башкалардан алда аталаган кешене, әйберне һ. б. ш. күрсәтү өчен кулланыла 3. Башлангыч, башлангыч чордагы. Берәрсенең нин. б. башлангыч эше, тәҗрибәсе, уңышы турында.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гасыр — Йөз елны эченә алган вакыт; йөз. Берәр нәрсә белән характерлы булган чор, билгеле бер вакыт арасы золым гасыры үтә! … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сеанс — 1. Билгеле бер вакыт дәвамында тоташтан, өзмичә күрсәтелә карала яки башкарыла торган тамаша, күренеш 2. Берәр эшне, чараны билгеле вакыт дәвамында тоташтан, өзмичә башкару, эшләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
цикл — 1. Берәр нәрсәнең билгеле бер вакыт эчендә үсеше төгәлләнә торган процесслар, күренешләр, эшләр һ. б. җыелмасы 2. Үзара бәйләнешле, эзлекле рәвештә бер бер артлы кабатлана, башкарыла, үтәлә торган күренешләр җыелмасы 3. Нин. б. гомуми принцип… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
периодик — с. 1. Билгеле бер шартларда тигез аралык белән кабатлана торган 2. Билгеле бер вакыт берәмлеге үткән саен бер тапкыр бастырып чыгарыла торган периодик басма … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
савым — I. 1. Бер савуда яки билгеле бер вакыт эчендә алына торган сөт, шуның күләме 2. Саву эше сыерларны кичке савымга әзерләү 3. с. Саудыра, сөт бирә торган (сыер, бия һ. б. ш. тур.) савым сыерлар. II. САВЫМ – Җеп үлчәү берәмлеге: тегәрҗептә бер… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
